Kociewie i jego najbliższa okolica to jedne z ciekawszych części Polski. To zachwycająca kraina, która obok Kaszub jest najchętniej odwiedzanym regionem Województwa Pomorskiego. Ciekawe miejscowości, przepiękne krajobrazy, od lat przyciągają turystów, kusząc swym niezapomnianym urokiem i otaczającą je majestatyczną, surową przyrodą. Zamieszkujący te ziemie Kociewiacy po dziś dzień kultywują swoje rodzime tradycje, kociewską gwarę, haft czy lokalną kuchnię. Przyjeżdżającym turystom natomiast chętnie opowiadają miejscowe legendy.
Wybierając się na Kociewie koniecznie musisz odwiedzić stolicę Kociewia – Starogard Gdański – to jedno z najstarszych miast Pomorza. Jego historia i położenie geograficzne sprawiają, że wart jest odkrycia jako ciekawa atrakcja dla turystów. Po zaliczeniu sztandarowych miejskich atrakcji, warto odkryć w okolicy kolejne, ciekawe miejsca na spędzenie wolnego czasu.
Na Kociewiu zwiedzić można mnóstwo interesujących budynków, chat, dworków, pałaców, galerii, grodów, kapliczek, miejsca pamięci, muzea, skanseny, plaże, kąpieliska, pomniki, tablice pamiątkowe, zabytkowe kościoły, zamki czy fortyfikacje. Ich listę znaleźć można poniżej.
BUDYNKI z historią w tle
Starogard Gdański:
• Szkoła podstawowa nr 4. To szkoła do której uczęszczał Kazimierz Deyna.
• Dom rodzinny Kazimierza Deyny przy ul. Lubichowskiej. To dom, w którym 23 października 1947 r. urodził się Kazik.
• Dom rodzinny Kazimierza Deyny przy ul. Grunwaldzkiej.
• Miejska biblioteka publiczna działająca od 1946r.
• I Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie. „Czerwony Ogólniak” jest najstarszą, powstałą w 1880 r. szkołą średnia w Starogardzie Gdańskim.
• Ruiny Młynów Wodnych. Początki historii młynów sięgają czasów krzyżackich. W średniowiecznych kronikach z 1283 roku pojawiła się pierwsza wzmianka o istnieniu na tym terenie młyna wodnego.
• Fabryka tabaki Arie Goldfarba. „Legendarna tabaka Goldfarba” istniejąca od 1839 r, na przełomie XIX i XX w. produkowała najsłynniejszą tabakę na pomorzu. Aktualnie siedziba Starostwa Powiatowego.
• Stado Ogierów. Od roku 1912 datuje się początek historii Stada.
• Kamienica Siostrzenicy Mikołaja Kopernika. Według przekazu ludowego przy Rynek 38, mieściła się posesja męża Reginy, siostrzenicy Mikołaja Kopernika.
• Ratusz. W centralnej części Rynku znajduje się pochodzący z końca XIX wieku ratusz miejski.
• Dawne Koszary Pruskie. Zespół dawnych koszar pruskich – tzw. „białych”, wzniesionych w latach 1778-1781 na polecenie króla Fryderyka II.
• Polmos – Dawna Fabryka Wódek Winkelhausena. Destylarnia Sobieski Spółka Akcyjna w Starogardzie Gdańskim.
• Budynek Urzędu Miasta Starogard Gdański. Budynek jest wpisany do Gminnej Ewidencji zabytków miasta Starogard Gdański.
• Dawna Synagoga w Starogardzie Gdańskim. Synagoga zbudowana w 1849 roku przy ulicy Rycerskiej 2 w Starogardzie Gdańskim. Budynek powstał na miejscu dawnego dworu krzyżackiego, zniszczonego w wojnie szwedzkiej.
Okolice Starogardu Gdańskiego:
• Koteże – Sklep u Danki. Pięknie kociewsko udekorowany lokalny sklepik. Promocja regionu dzięki paniom z KGW Koteże.
• Kokoszkowy – Spichlerz Dworski.
• Sumin – Stara Gorzelnia przydworska.
DOMY I CHATY
• Sumin – Kociewska Chata.
DWORKI I PAŁACE
• Starogard Gdański – Pałac Wiecherta położony jest po północno-wschodniej stronie miasta lokacyjnego, przy ul. Kanałowej.
• Jabłowo – Dwór Jackowskich. We wsi jest dwór w stylu empire z początku XIX w. wraz z parkiem.
• Mysinek – Dwór Mysinek. Zabytkowy polski dwór myśliwski z połowy XIX w. wpisany do rejestru zabytków.
• Kokoszkowy – Pałac Dworski.
• Bolesławowo – Zespół Pałacowo Parkowy. Neobarokowy pałac w Bolesławowie został zbudowany w 1902 roku z inicjatywy niemieckiej rodziny Modrow.
• Szpęgawsk – Zabytkowy pałac XIX wieku. Stary Pałacyk wykorzystywany jako Dom Pomocy Społecznej. Niestety obiekt wyłączony z możliwości zwiedzania.
• Sumin – XIX-wieczny Pałac. W budynku mieści się obecnie szkoła.
• Rokocin – Zabytkowy pałac z XIX wieku. Dwór wchodzi w skład zespołu dworsko-parkowego i swoimi tradycjami rezydencji ziemskiej sięga XVI wieku.
• Szteklin – Dworek Modrzewiowy z ogrodem naturalistycznym.
• Krąg – Pałac Dworski z XIX w. Obecnie znajduje się w nim świetlica wiejska.
GALERIE I WYSTAWY
• Starogard Gdański – Starogardzkie Centrum Kultury.
GRODY I GRODZISKA
• Owidz – Grodzisko Owidz. Gród w Owidzu, zrekonstruowany w 2012 roku, posadowiony jest na morenowym wzgórzu.
KAPLICZKI
• Jabłowo – Kapliczka Matki Boskiej. Ufundowana została przez właściciela Jabłowa Hiacynta Jackowskiego w 1860 roku.
• Pączewo – Kapliczka Pączewo.
• Kleszczewo Kościerskie – Zabytkowa kapliczka. Kapliczka przydrożna, na której widnieje napis: „Na pamiątkę naszego jubileuszu małżeńskiego Franciszek i Joanna z Szulców Łaccy 27 lutego 1900/1930”, umieszczony na pierwszej części kapliczki.
• Szteklin – Kapliczka.
• Pelplin – Góra Jana Pawła II, „GÓRKA PAPIESKA”. W 1999 roku, na Górze Jana Pawła II, wzniesionej 92, 2 m nad poziomem morza, stanął 33-metrowy krzyż. Jest to zapewne najwyższy krzyż na Pomorzu.
MIEJSCA PAMIĘCI
• Starogard Gdański – Mogiła 923 rosyjskich żołnierzy – Kocborowo. “Tu spoczywają zwłoki 923 żołnierzy, bohaterów poległych w maju 1945 w walkach z hitlerowskimi okupantem.”
• Starogard Gdański – Miejsce pamięci żołnierzy francuskich. Kurhan zawierający szczątki żołnierzy napoleońskich.
• Lubichowo – Grób Żydówek – tak potocznie mieszkańcy Lubichowa nazywają masowy grób ofiar tzw. „marszu śmierci” znajdujący się na cmentarzu parafialnym. Spoczywa w nim 19 osób w tym 17 żydówek, które zginęły podczas „marszu śmierci” na trasie: Zelgoszcz-Lubichowo-Borzechowo, w styczniu 1945 roku.
• Pączewo – Grób Małgorzaty Garnysz. Twórczyni wzorów haftu kociewskiego, tak zwanej Szkoły Pączewskiej zmarła 19 kwietnia 1990 roku.
• Boroszewo – Miejsce pamięci – jezioro Zduńskie.
• okolice Czarnocina – Miejsce pamięci zamordowania kilku mieszkańców tutejszej gminy, w 1939 r. przez hitlerowców. Zginęli: Wójt Emil Wiecki, Michał Cubera, ks. dr. Maksymilian Dunajski, ks, wikary Sitkiwicz, adwokat Stefan Przeworski, Maksymilian Wodzik i Teofil Maliszewski
MUZEA I SKANSENY
• Starogard Gdański – Muzeum Ziemi Kociewskiej. Muzeum Ziemi Kociewskiej zostało powołane do życia decyzją ówczesnego Ministerstwa Kultury i Sztuki dnia 10 września 1980r.
• Starogard Gdański – Muzeum 2 Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich. Budynek, do 1939 r. był kasynem oficerskim 2 PSZR.
• Owidz – Grodzisko Owidz. Gród w Owidzu, zrekonstruowany w 2012 roku, posadowiony jest na morenowym wzgórzu.
• Grodzisko Owidz – Muzeum Mitologii Słowiańskiej. Powstało, aby popularyzować wiedzę o wierzeniach i kulturze duchowej dawnych Słowian.
PLAŻE I KĄPIELISKA
• Jezioro Borówno – Mała Plaża, która znajduje się w północnej części jeziora.
• Radziejewo – Plaża Radziejewo. Ładna mała trawiasta plaża, położona w Radziejewie, na samym końcu jeziora Borzechowskiego Wielkiego.
• Semlin – Plaża Semlin.
• Zduny – Plaża jezioro Zduńskie. Dzika plaża położona miedzy jeziorami Zduńskim a Szpęgawskim.
• Trzcińsk – Plaża.
• Płaczewo – Plaża. Dzika plaża nad jeziorem Płaczewskim, położona bezpośrednio przy głównej drodze, Starogard Gdański – Lubichowo.
• Płaczewo – Plaża – Ośrodek Wypoczynkowy Płaczewo. Jedna z największych plaż i pomostów na Kociewiu. Położona bezpośrednio przy ośrodku wypoczynkowym Płaczewo.
• Siwiałka – Plaża. Niestrzeżona plaża z pomostem nad jeziorem Godziszewskim, położona w miejscowości Siwiałka.
• Sumin – Plaża, z kąpieliskiem niestrzeżonym, znajduje się bezpośrednio przy wsi Sumin.
• Lubichowo – Plaża. W miejscowości Lubichowo znajdują się dwie plaże.
• Jezioro Godziszewskie – Plaża Czapla Góra. Mała plaża z pomostem położona niedaleko Godziszewa, na samym krańcu jeziora Godziszewskiego.
• Jezioro Borówno Wielkie – Kąpielisko – Ośrodek Wypoczynkowy. Plaża znajdująca się na terenie Ośrodka Wypoczynkowego położona nad jeziorem Borówno Wielkie.
• Jezioro Szteklin – Plaża. Niestrzeżone kąpielisko gminne jest położone w centrum Szteklina.
POMNIKI / TABLICE / FIGURKI
• Starogard Gdański – Gwiazdek Wędkarz. Figurkę z mosiądzu można spotkać w Parku Miejskim, gdzie łowi ryby nad rzeką Wierzycą.
• Starogard Gdański – Gwiazdek Podróżnik. Figurka z mosiądzu, z walizką w ręku wita turystów przy Dworcu PKP.
• Starogard Gdański – Starogardzki Murzynek. Przy ulicy Chojnickiej 30, dawniej Bieruta, stoi niewielki piętrowy budynek. Na frontowej ścianie od strony południa na niewielkim drewnianym cokole siedzi murzynek. Figurka drewniana ma około 60 centymetrów.
• Starogard Gdański – Pomnik żołnierzy niemieckich. Pomnik został postawiony ku czci żołnierzy niemieckich poległych podczas Pierwszej Wojny Światowej.
• Starogard Gdański – Rzeźba Kazimierza Deyny. Rzeźba znajduje się na Stadionie Miejskim im. Kazimierza Deyny.
• Starogard Gdański – Pomnik Andrzeja Boboli w Starogardzie Gdańskim. Pomnik został odsłonięty 14 maja 1939 r.
• Starogard Gdański – Pomnik Adama Mickiewicza.
• Starogard Gdański – Dom rodzinny Kazimierza Deyny przy ul. Grunwaldzkiej.
• Starogard Gdański – Pomnik Wierzyczanka. Pomnik przedstawiający pannę z dzbanem, to prawie 3 metrowa rzeźba Adama Smolany, która powstała w 1969.
• Starogard Gdański – Pomnik Andrzeja Grubby.
• Starogard Gdański – Pomnik Florianowi Ceynowie.
• Starogard Gdański – Pomnik św. Jana Pawła II. Pomnik stoi przy starogardzkim kościele św. Mateusza.
• Piesienica – Skwer im. Małgorzaty Hillar.
• Rzeżęcin – Pomnik ofiar II wojny światowej.
• Szpęgawsk – Pomnik Szpęgawsk. To miejsce upamiętnia ostatnią drogę ponad 6 tysięcy osób, które w 1939 roku właśnie tędy były przewożone do lasu Szpęgawskiego i tam rozstrzelane.
• Kokoszkowy – Tablica pamiątkowa druha Józefa Grzybka.
• Lipinki Szlacheckie – Tablica pamiątkowa ofiarom II wojny.
• Szpęgawsk – Cmentarz w lesie Szpęgawskim. Cmentarz w Lesie Szpęgawskim to miejsce, w którym Niemcy dokonali zbrodni wojennych na początku II wojny światowej.
• Klonówka – Miejsce pamięci w Klonówce. Głaz upamiętnia zawiązanie XIX-wiecznego spisku niepodległościowego chłopów kociewskich pod wodzą Floriana Ceynowy.
• Skarszewy – Pomnik poległym o wyzwolenie Skarszew.
• Skarszewy – Drewniana rzeźba Joannity.
• Skarszewy – Pomnik poległym bohaterom Skarszew.
UKŁADY URBANISTYCZNE
• Starogard Gdański – Starogardzka Wenecja. Klimatyczne miejsce, gdzie domy nad kanałem Wierzycy przypominają Wenecję.
• Starogard Gdański – Aleja Wojska Polskiego. Dzisiejsza ulica Aleja Wojska Polskiego (dawniej Hobrechtstraße) miała swoje początki pod koniec XIX wieku.
• Starogard Gdański – Dworzec PKP w Starogardzie Gdańskim. Historia dworca kolejowego w Starogardzie Gdańskim sięga 1871 roku.
• Starogard Gdański – Szpital Psychiatryczny Kocborowo. To jeden z największych i najstarszych w Polsce zakładów psychiatrycznych.
• Starogard Gdański – Rynek. To plac w centrum Starogardu Gdańskiego, o wymiarach 107 x 107 m. To najstarszy fragment miasta.
• Skarszewy – Rynek.
ZABYTKI TECHNIKI I HYDROTECHNIKI
• Czarnocińskie Piece – Elektrownia wodna Czarnocińskie Piece. Elektrownię wodną Czarnocińskie Piece uruchomiono w 1906 roku.
• Kolincz – Elektrownia wodna. – Kolincz. Początki elektrowni wodnej w Kolinczu sięgają 1911 roku.
• Nowa Wieś Rzeczna – Wiadukt Kolejowy Dreimost. Wiadukt Kolejowy na trasie Tczew – Chojnice składający się z trzech dużych betonowych łuków.
ZABYTKOWE CMENTARZE
• Starogard Gdański – Pomnik żołnierzy niemieckich.
• Starogard Gdański – Mogiła 923 rosyjskich żołnierzy – Kocborowo.
• Starogard Gdański – Cmentarz żydowski w Starogardzie Gdańskim.
• Starogard Gdański – Cmentarz ewangelicki.
• Starogard Gdański – Cmentarz żołnierzy radzieckich.
• Kocborowo – Cmentarz Kocborowski.
• Krąg – Cmentarz Ewangelicki.
• Szpęgawsk – Grobowiec rodziny Von Palleske.
• Szpęgawsk – Cmentarz w lesie Szpęgawskim.
ZABYTKOWE KOŚCIOŁY
• Starogard Gdański – Kościół św. Mateusza w Starogardzie Gdańskim. Historia Początki starogardzkiej fary sięgają XIV wieku.
• Swarożyn – Kościół neogotycki.
• Nowa Cerkiew – Kościół barokowy. Świątynia pod wezwaniem św. Michała Archanioła została wzniesiona w 1312 r. w miejscu spalonego drewnianego kościółka.
• Godziszewo – Kościół p.w. św Jana Nepomucena.
• Obozin – Kościół Rzymskokatolicki pw. św. Michała Archanioła.
• Klonówka – Parafia rzymskokatolicka św. Katarzyny. Kościół wzniesiony przez Zakon MNP (Krzyżaków) w 2 poł. XIV w.
• Sumin – Kościół Rzymskokatolicki pw. św. Jana Chrzciciela.
• Dąbrówka – Kościół Rzymskokatolicki pw. Podwyższenia Krzyża Świętego. Rzymskokatolicki kościół parafialny wybudowany w latach 1881-1883 ze składek parafian.
• Jabłowo – Kościół Rzymskokatolicki pw. św. Wawrzyńca. Kościół w Jabłowie został wybudowany w stylu gotyckim w pierwszej połowie XIV wieku.
• Kokoszkowy – Kościół Rzymsko-katolicki Pw. Św. Barbary. Kościół został wybudowany w stylu gotyckim w pierwszej połowie XIV wieku.
• Lubichowo – Kościół Rzymskokatolicki pw. św. Jakuba Apostoła Starszego. Obecna świątynia została ukończona w 1927 roku i reprezentuje styl neobarokowy.
• Skarszewy – Kościół pw. Św. Michała Archanioła w Skarszewach. Kościół pod wezwaniem św. Michała Archanioła jest budowlą trójnawową.
• Skarszewy – Kościół 24h w Skarszewach. W Skarszewach znajduje się zrekonstruowana świątynia kościoła ewangelickiego z 1741 roku.
• Skarszewy – Kościół pw. Św. Maksymiliana Marii Kolbego.
• Krąg – Kościół wniebowzięcia NMP w Kręgu.
ZAMKI I FORTYFIKACJE
• Starogard Gdański – Baszta Tczewska. Baszta Tczewska (Młyńska) to rekonstrukcja dawnych umocnień. Powstała w XIV wieku.
• Starogard Gdański – Baszta Gdańska. Baszta Gdańska (Szewska) powstała około 1325 roku. Najlepiej zachowany obiekt gotyckiej architektury obronnej miasta.
• Starogard Gdański – Średniowieczne mury obronne. Budowę murów obronnych rozpoczął w latach 1309-1310 mistrz budowlany Teodot z Florencji.
• Skarszewy – Mury obronne w Skarszewach. Mury opasywały miasto najprawdopodobniej już w czasach joannickich.
• Skarszewy – Zamek Joannitów. Atrakcja turystyczna Skarszew, to obecnie fragment gotyckiego zamku z XIV w.