Aleja Wojska Polskiego

Zakończenie, w latach 70-tych XIX wieku, budowy ważnej magistrali kolejowej łączącej Berlin z Królewcem, a prowadzącej przez Starogard, wywarło znaczący wpływ na rozwój miasta. Jego przejawem było między innymi przesuwanie się pod koniec XIX w zabudowy w kierunku leżącego na północny-zachód od centrum miasta dworca kolejowego. Jedną z powstałych w tym czasie ulic była – łącząca centrum z dworcem kolejowym –  Hobrechtstrasse czyli dzisiejsza Aleja Wojska Polskiego.
Na starych pocztówkach i planach z początku XX wieku można zobaczyć częściowo zabudowaną, szeroką ulicę obsadzoną drzewami. Spośród pochodzących z tego okresu budynków szczególnie rozpoznawalna jest, również dziś, piękna kamienica pod nr 9, będąca pierwotnie własnością Otylii i Władysława Chróścielewskich, z eklektyczno – secesyjną dekoracją elewacji frontowej i wykuszem podtrzymywanym przez pilastry hermowe.
Z czasem charakter zabudowy Alei Wojska Polskiego ulegał zmianom. Obecnie aleja  stanowi mieszankę zabudowy historycznej z początków XX wieku i bloków mieszkalnych oraz pawilonów handlowych z czasów PRL-u.
Zasadnicza zmiana charakteru ulicy nastąpiła w latach siedemdziesiątych ubiegłego stulecia, kiedy to podjęto decyzję o wyłączeniu ruchu pojazdów i przekształceniu Alei Wojska Polskiego w deptak.
W związku z narastającym od dłuższego czasu procesem stopniowej degradacji przestrzeni Alei Wojska Polskiego, obszar ten został w 2006 r. przewidziany do objęcia działaniami rewitalizacyjnymi. Również w obowiązującym „Lokalnym Programie Rewitalizacji Obszarów Miejskich miasta Starogard Gdański na lata 2008-2013”, Aleja jest jednym z obszarów przewidzianych do rewitalizacji.
Realizując Lokalny Program Rewitalizacji, Prezydent Miasta zlecił przeprowadzenie badań socjologicznych oraz opracowanie koncepcji programowo – przestrzennej ukształtowania tego obszaru, będącej następnie podstawą do wytyczania przyszłych kierunków działań o charakterze przestrzennym, społecznym i ekonomicznych.
We wrześniu 2009 roku przeprowadzono ankietę pn. „Aleja Wojska Polskiego w opinii mieszkańców”, której wyniki zawarto w osobnym raporcie.
Zdaniem mieszkańców, jednym z zasadniczych problemów jest, narastający od kilku lat na Alei, ruch samochodowy. Nie zważając na obowiązujące przepisy, kierowcy coraz częściej wykorzystują deptak jako arterię komunikacyjną i miejsce parkingowe. Tymczasem w opinii 97% mieszkańców, Aleja powinna pozostać przestrzenią pieszą. W raporcie podsumowującym wyniki ankiety czytamy: „zakaz ruchu drogowego na Alei Wojska Polskiego jest jednym z ważniejszych walorów tej ulicy, gwarantuje spokój i decyduje o szczególnym charakterze tego miejsca, stąd jego łamanie wywołuje sprzeciw i niezadowolenie mieszkańców.”
Spośród innych problemów, na które zwrócono uwagę w raporcie, jako szczególnie istotne można wymienić: brak przestrzeni rekreacyjnych, zły stan i wygląd elewacji budynków oraz słaba jakość zieleni.
Opracowanie koncepcji programowo – przestrzennej postanowiono zrealizować przy współudziale mieszkańców. Zorganizowano cykl spotkań warsztatowych prowadzonych przez dr hab. Piotra Lorensa, kierownika Katedry Urbanistyki i Planowania Regionalnego Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej.
Łącznie przeprowadzono 6 spotkań warsztatowych, w których wzięło udział przeszło czterdzieści osób.

Program warsztatów:

15 października 2009
Program spotkania:
1. Przedstawienie struktury pracy nad studium i jego powiązań z Lokalnym Programem Rewitalizacji.
2. Praca warsztatowa nad projektami i przedsięwzięciami do ujęcia w ramach programu.
3. Prezentacja analizy tendencji przekształceń i rozwoju współczesnych systemów przestrzeni publicznych miast.
4. Al. Wojska Polskiego oczami architektów.
5.Praca warsztatowa nad analizą obecnego stanu i problemami przekształceń przestrzeni Al. Wojska Polskiego.

29 października 2009
Program spotkania:
1. Przedstawienie wyników poprzedniego spotkania – analiza SWOT, lista problemów, lista projektów i przedsięwzięć.
2. Przedstawienie wyników badań społecznych.
3. Praca warsztatowa nad możliwościami lokalizacji nowego programu miejskiego w ciągu Al. Wojska Polskiego.
4. Praca warsztatowa nad wizją ukształtowania ciągu Al. Wojska Polskiego.

12 listopada 2009
Program spotkania:
1. Przedstawienie wyników poprzedniego spotkania – określenia lokalizacji funkcji w ciągu Alei, wstępnie sformułowanej wizji Alei.
2. Przedstawienie możliwego charakteru architektonicznego przestrzeni publicznej.
3. Określenie pożądanego sposobu urządzenia ciągu Alei Wojska Polskiego.

26 listopada 2009
Program spotkania:
1. Przedstawienie wyników poprzedniego spotkania – ankiet dotyczących przyszłości Alei.
2. Przedstawienie zaproponowanych rozwiązań przestrzennych Alei.
3. Dyskusja nad rozwiązaniami, wybór wariantu do dalszego opracowania.

17 grudnia 2009
Program spotkania:
1. Przedstawienie wyników poprzedniego spotkania – ankiet dotyczących przyszłości Alei.
2. Przedstawienie zaproponowanych rozwiązań przestrzennych Alei.
3. Dyskusja nad rozwiązaniami, zgłaszanie poprawek do przyjętego rozwiązania.

4 lutego 2010
Program spotkania:
1. Przedstawienie wyników poprzedniego spotkania – przyjętego rozwiązania przestrzennego i zgłoszonych poprawek.
2. Przedstawienie finalnego rozwiązania przestrzennego.

W wyniku warsztatów powstała „Koncepcja programowo-przestrzenna ukształtowania obszaru Alei Wojska Polskiego w Starogardzie Gdańskim” której głównym założeniem jest nadanie Alei Wojska Polskiego charakteru wielofunkcyjnej przestrzeni publicznej, o dominującej funkcji rekreacyjnej (jednak z elementami komercyjnymi oraz reprezentacyjnymi) i pieszym charakterze – przestrzeni gdzie pieszy ma bezwzględne pierwszeństwo przed ruchem zmotoryzowanym.