Fragmenty murów obronnych w Starogardzie Gdańskim
Jak podają różne opracowania, mury obronne Starogardu były budowane w latach 1309-1339. Pracami przy ich wznoszeniu kierował włoski budowniczy – brat Teodot z Florencji, który przybył do Starogardu między rokiem 1308 a 1309.
Jak piszą w swej publikacji Jan Bucholz i Andrzej Szklarski, Teodot rozpoczął budowę murów obronnych ok. 1310 roku z polecenia wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego – Zygfryda von Feuchwangena. Okalały one miasto i liczyły ok. 5 metrów wysokości, stanowiąc ważny element obronnej infrastruktury miejskiej.
Obwarowania Starogardu. Źródło: medievalheritage.eu
Czasy obecne
Do obecnych czasów zachowały się jedynie fragmenty murów miejskich, rozrzucone w kilku miejscach Starogardu. Część muru istnieje do dzisiaj nad Kanałem Młyńskim, w sąsiedztwie Baszty Tczewskiej. Inny fragment dawnej infrastruktury obronnej miasta zachował się przy kościele farnym św. Mateusza, od strony Parku Miejskiego. Zachowane fragmenty muru miejskiego łączą także Basztę Gdańską z Basztą Książęcą. W narożnikach murów obronnych znajdowały się dodatkowe umocnienia – bastiony. Pozostałością jednego z nich jest zachowania do obecnych czasów Baszta Książęca (Narożna), w której obecnie eksponowane są zbiory historyczne Muzeum Ziemi Kociewskiej.
(źródło: Kalendarz Starogardzki na rok 2022, Muzeum Ziemi Kociewskiej, Starogard Gdański 2021)
Spacer wzdłuż murów obronnych
Zwiedzanie warto rozpocząć od południowo – zachodniej strony. Do niedawna na rogu ul. Krzywej i ul. Rycerskiej widoczny był kilkunastometrowy fragment muru, który łączył się z budynkiem Starostwa Powiatowego (dawna fabryka wyrobów tytoniowych Ariego Izaaka Goldfarba). Jednak w tym miejscu aktualnie znajduje się budynek, w związku z tym zauważyć można jedynie drobny kawałek.
Idąc w dół ulicą Krzywą, skręcamy w prawo na teren parkingu Starostwa Powiatowego, tuż z brzegu znajduje się ocalałe 16 metrów południowego obwarowania miasta. Ten fragment muru połączony jest z budynkiem Starostwa.
Następnie kierując się wzdłuż parkingu, do ul. Mostowej należy obejść budynek Starostwa i udać się na wewnętrzny plac. Tu znajdziemy fragment muru wykonany z kamienia szerokości ok. 30m. Nad nim widoczne są szczyty 4 identycznych domków o stromym zadaszeniu, stojących przy ul. Krzywej.
Mijając pobliskie garaże, kierujemy się w stronę ul. Chojnickiej. W tym miejscu fragmenty obwarowań znikają w ścianie kamienicy z XIX w stojącej tuż przy moście Chojnickim.
Udając się do Parku Miejskiego przechodzimy pod mostem przecinającym ul. Chojnicką. Po prawej stronie znajduje się ścieżka, na końcu której zauważyć można bez wątpienia kolejne odcinki murów.
Zachodnia część obwarowań w Parku Miejskim jest najlepiej zachowanym fragmentem murów obronnych w Starogardzie Gdańskim. W kolejnym etapie zwiedzania należy udać się w prawo wzdłuż rzeki Wierzycy, w stronę kościoła św. Mateusza. Po drodze mijamy nowo wybudowaną kamienicę przy ul. Szewskiej. Pomiędzy kamienicą a murami wzdłuż kościoła św. Mateusza jest kilkudziesięciometrowa przerwa.
Kierując się wzdłuż ulicy Browarowej dojdziemy do następnego, kilkunastometrowego fragmentu murów. Dostępny jest dla zwiedzających zarówno od ul. Browarowej jak i ul. Kanałowej.
Dla porównania w latach 70-tych na rogu ul. Browarowej i ul. Podgórnej znajdowała się kamienica.
Na zakończenie wędrówki wzdłuż istniejących fragmentów obwarowań w Starogardzie Gdańskim dochodzimy w okolice Baszty Tczewskiej, którą otaczają z dwóch stron spore odcinki murów. Również od wewnętrznej strony Rynku, tj. ul. Wodnej zauważyć można kawałek muru przylegającego do Baszty Tczewskiej.
Koniecznie sprawdź także pozostałe sekcje naszej strony: