Baszta Tczewska stanowiła część systemu obronnego miasta w czasach krzyżackich. Obecna Baszta jest rekonstrukcją swojej średniowiecznej poprzedniczki, której budowę rozpoczęto w I połowie XIV wieku, gdy do osady Starigrod przybył budowniczy – brat Teodot z Florencji. Nie wiadomo dokładnie, kiedy rozpoczęto i zakończono budowę Baszty. Niewątpliwie czas jej wzniesienia przypadł na okres między rokiem 1309 a 1339.
Była ona jedną z czterech strażnic miejskich, prowadzących do różnych miast. Baszta Tczewska została posadowiona na solidnych, kamiennych fundamentach. Przed nią znajdował się głęboki rów z wodą, który stanowił element infrastruktury obronnej miasta. Dostęp do miasta umożliwiał most zwodzony, obsługiwany przez załogę Baszty.
Druga nazwa obiektu – Baszta Młyńska – odnosiła się do zamieszkujących niedaleko budowli młynarzy, którzy pracowali w pobliskim młynie wodnym. Jako członkowie cechu, młynarze byli zobowiązani do wzmocnienia załogi baszty w sytuacjach zagrożenia zewnętrznego. Odpychali bosakami oblegających mury miejskie, oblewali ich wrzątkiem czy też roztopioną smołą, broniąc swoich rodzin i warsztatów pracy. Na skutek kilku pożarów, które trawiły miasto, Baszta uległa zniszczeniu.
W okresie międzywojennym Baszta Tczewska funkcjonowała jako dom mieszkalny w bezpośrednim sąsiedztwie kanału. Obecny kształt został nadany tej budowli w latach 80.XX wieku. Odbudowa Baszty Tczewskiej w jej obecnym kształcie, zainicjowana przez prywatnego inwestora, została ukończona w 1986 roku.
Baszta jest narożna, czterokondygnacyjna, podpiwniczona, mniejsza od Baszty Gdańskiej. Najwyższa jej część ma obecnie konstrukcję ryglową. Górna kondygnacja została zrekonstruowana jako tzw. szachulec, podobnie jak nakrycie dachowe. W sąsiedztwie Baszty Tczewskiej zachowały się fragmenty murów obronnych oraz kanał wykopany w XIV wieku, kiedy Starogard znajdował się pod panowaniem Krzyżaków.
Od kilku dekad Baszta Tczewska jest własnością prywatną.
(źródło: Kalendarz Starogardzki na rok 2022, Muzeum Ziemi Kociewskiej, Starogard Gdański 2021)
Jedna z legend mówi, że w czasie potopu szwedzkiego, w piwnicy obok budynku przy ulicy Wodnej 8A, okresowo ukrywał się przywódca anty-szwedzkiej partyzantki rotmistrz Michałko spod Tucholi.
Koniecznie sprawdź także pozostałe sekcje naszej strony: