Prezydent Miasta Starogard Gdański Janusz Stankowiak zaprasza na wyjątkowy weekend z kulturą na wysokim poziomie. W sobotę 14 kwietnia o godz. 18:00 zobaczymy monodram „Oriana Fallaci. Chwila, w której umarłam” w reżyserii i wykonaniu Ewy Błaszczyk do tekstu Remigiusza Grzeli. Tego samego wieczoru ten ceniony pisarz i dziennikarz odbierze medal „Za zasługi dla Starogardu Gdańskiego”. W niedzielę 15 kwietnia o godz. 16:00 odbędzie się promocja książki „Podwójne życie reporterki. Fallaci. Torańska” i spotkanie z jej autorem Remigiuszem Grzelą, które poprowadzi Barbara Szczepuła.
Te dwa kwietniowe dni z pewnością będą pełne emocji, wzruszeń i na długo zapadną nam w pamięć. W tym roku Rada Miasta Starogard Gdański przyznała pochodzącemu ze stolicy Kociewia dziennikarzowi, pisarzowi i dramaturgowi Remigiuszowi Grzeli medal „Za zasługi dla Starogardu Gdańskiego” za promocję miasta w kraju i poza jego granicami. Uhonorowany zostanie nim 14 kwietnia. Tę uroczystą chwilę poprzedzi monodram o jednej z najważniejszych dziennikarek świata w reżyserii i wykonaniu Ewy Błaszczyk. Prapremiera odbyła się 24 listopada 2017 roku w Teatrze Studio w Warszawie, gdzie spektakl jest w repertuarze.
„Oriana Fallaci znana jest jako autorka sensacyjnych wywiadów z największymi osobistościami współczesnego świata, ale dzięki biograficznej książce Remigiusza Grzeli „Podwójne życie reporterki” wnikamy w emocje i intymne sprawy tej niezwykłej kobiety.
Materiał posłużył do stworzenia monodramu, który w znakomitej interpretacji Ewy Błaszczyk może wstrząsnąć każdym odbiorcą. Aktorka z lekka wspomagana archiwalnymi zdjęciami i nagraniami zapoznaje nas z burzliwym życiem Oriany, począwszy od „samego poczęcia” aż do śmierci. Jako autorka spektaklu skupiła się na dramatycznych epizodach z biografii reporterki, pominęła natomiast humorystyczne sceny, których w książce Grzeli też nie brakuje. Warto dodać, że „Podwójne życie reporterki” opisuje historie dwóch dziennikarek, Włoszki Oriany Fallaci i Polki Teresy Toranskiej. Być może o tej drugiej też powstanie monodram” (Bronisław Tumiłowicz, Przegląd)
„Fallaci umarła. To właśnie ta chwila, ten moment. Umarła, ale żyje, by scenicznym, teatralnym gestem opowiedzieć o tym, co naprawdę ważne. Ostatnia taśma pamięci włoskiej reporterki może zaskakiwać. Bardziej tym, czego w niej nie ma, niż tym, co zostało zapisane. Oraz tym, kto ją odtwarza.
Kim jest Ewa Błaszczyk w monodramie Remigiusza Grzeli? Nie jest na pewno Orianą. Nie wkłada peruki, nie rysuje charakterystycznych kresek pod oczami, jest ubrana w pomarańczowy kombinezon, nie w czarny uniform. Pomarańcze, nie granaty.
Kim zatem jest? Przekaźnikiem emocji własnych, które transponuje na cudze. Nie trzeba zgadzać się z poglądami portretowanej, żeby wejść w jej życiopisanie i przekazać w darze widzom. Ale dar Fallaci to nie była przecież bombonierka z bon motami, tylko wybuchowa petarda z odbezpieczonym zapłonem. Nie uda się przejść obok tych wypowiedzi obojętnie.
Remigiusz Grzela, znawca twórczości Oriany Fallaci, tuż po wydaniu znakomitej książki reporterskiej zderzającej los i dzieło Oriany Fallaci i Teresy Torańskiej, wybrał koncept najlepszy z możliwych. Owa ostatnia chwila świadomości to miejsce na wszystko. Pożegnanie mamy Oriany w szpitalu, najważniejszy romans z Alekosem Panagoulisem, życie korespondentki wojennej, wywiady z Henrym Kissingerem, ajatollahen Chomeinim, Lechem Wałęsą, przyjaźń z Goldą Meir, jej książki, jej życie, radykalne poglądy na temat islamu, furia i krzyk. I jeszcze płacz za tym, czego nie ma, czy raczej kogo nie ma. Za dziećmi, które nie przyszły na świat. Nienarodzonymi” (Łukasz Maciejewski).
To wszystko czeka nas w sobotę na sali widowiskowej Starogardzkiego Centrum Kultury. Bilety w cenie 50 zł do nabycia w recepcji SCK lub na stronie http://www.sck.art.pl Niedziela (15 kwietnia) upłynie nam w tym samym miejscu z książką, którą Magazyn Literacki Książki uhonorował tytułem „Książki Roku 2017”, a tygodnik „Newsweek” uznał za „hit”. „Podwójne życie reporterki. Fallaci. Torańska” (Wyd. Prószyński i S-ka) to długo wyczekiwany portret dwóch wybitnych dziennikarek.
„Dwie wyjątkowe kobiety, dwie silne osobowości, dwie wybitne dziennikarki. Odważne, bezkompromisowe, piekielnie pracowite. Teresa Torańska bardziej empatyczna – ostra, ale nieprzekraczająca norm; Oriana Fallaci bez skrupułów, w ocenie innych niemająca hamulców. Czasem mijały się na reporterskim szlaku, ale nigdy się nie spotkały. Rozmawiały z reżyserami i aktorami historii, starały się ich zrozumieć, by pomóc swoim czytelnikom w lepszym pojmowaniu zjawisk i wydarzeń. Mimo to nie udało im się nas zmienić – nie wpływają na nas ani wstrząsające reportaże ani wybitne powieści, choć stanowią aż nadto wyraziste memento. Zapominamy, że wolność nigdy nie jest dana raz na zawsze i że pobłażliwość wobec nienawiści – również tej ukrywającej się w języku – prędzej czy później prowadzi do katastrofy.
Remigiusz Grzela przejechał tysiące kilometrów śladami Fallaci i Torańskiej, rozmawiał z ich najbliższymi przyjaciółmi, dotarł do nieznanych dokumentów. W ten sposób powstał brawurowy i głęboki portret dwóch wielkich dziennikarek i epoki, w której żyły, i którą próbowały opisać.
Jedna urodziła się we Florencji, druga w Wołkowysku. Ta z Florencji zaczęła pracę w zawodzie od podróży dookoła świata, ta z Wołkowyska od podróży do kujawskiego PGR-u. Świat dzielił się na Zachód i Wschód. Obie z uwagą przyglądały się swojej części świata. I obie zadały sobie banalne przecież pytanie: Skąd bierze się zło? Z ideologii? Z religii? Może z człowieka?
Remigiusz Grzela napisał o nich ważną i mądrą książkę. Nie paraliżował go strach przed nieuchronnym porównaniem. I słusznie. Jest godnym partnerem dla obu: dla Oriany Fallaci i dla Teresy Torańskiej” (Hanna Krall).
Wstęp na spotkanie autorskie z Remigiuszem Grzelą jest wolny. Poprowadzi je red. Barbara Szczepuła.
Remigiusz Grzela urodził się i wychował w Starogardzie Gdańskim. Absolwent I Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie. Jest dziennikarzem, pisarzem, a także dramaturgiem. Ukończył Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. W TVP Kultura wyreżyserował dwa spektakle emitowane na żywo, poza własną sztuką „Naznaczeni” w wykonaniu Urszuli Dudziak i Tomiry Kowalik, również monodram Anny Mentlewicz „Kochany synu” w wykonaniu Elżbiety Czerwińskiej. Ponadto monodram ten wyreżyserował na scenie teatralnej (prapremiera – Galeria Teatr From Poland w Częstochowie, 7 września 2008). W 2008 r. wyreżyserował też monolog „Joan” w wykonaniu Elżbiety Czerwińskiej. Monolog został też sfilmowany przez Olgę Chajdas. 14 maja 2011 na IX Ogólnopolskim Przeglądzie Monodramu Współczesnego w Teatrze Stara ProchOffnia w Warszawie odbyła się polska prapremiera „Smażonych zielonych pomidorów” według powieści Fannie Flagg w jego adaptacji i reżyserii, w wykonaniu Elżbiety Czerwińskiej (Nagroda Publiczności na 2. Festiwalu Monodramów w Teatrze Małym w Łodzi – grudzień 2011). Remigiusz Grzela jest też współautorem scenariusza filmowego „Taki Raj” (wspólnie z Izabellą Cywińską) o domu Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku w czasie powstania warszawskiego – publikacja w „Dialogu” (luty 2008), a także „Sprawiedliwa” (wspólnie z Izabellą Cywińską i Hanną Krall; scenariusz dedykowany postaci Ireny Sendlerowej). Napisał scenariusze monodramów Ewy Kasprzyk „Patty Diphusa” według Pedro Almodóvara (premiera w Teatrze Rozmaitości, 2004 – nagroda Best International Performance na United Solo Theatre Festival 2011 w Nowym Jorku) i „Marilyn i Papież”, adaptacja niemieckiej powieści Dorothei Kūhl-Martini (premiera Teatr Polonia, 2006 r.). Współpracuje z Teatrem Polonia Krystyny Jandy. Jest stypendystą Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2007, 2013). W latach 2007–2011 był kierownikiem literackim Teatru Na Woli im. Tadeusza Łomnickiego. Publikował w paryskiej „Kulturze”, w „Literaturze”, „Kinie”, w prasie zagranicznej. Był związany z Polskim Radiem i pracował dla telewizji. Swoje wywiady publikuje najczęściej w „Gazecie Wyborczej” i miesięczniku „Zwierciadło”, gdzie ma stały cykl rozmów. Jego rozmowy z Anną Prucnal i Normą Bosquet, sekretarką Marleny Dietrich, które ukazały się w „Gazecie”, były nominowane do nagrody Grand Press 2005 i ukazały się w książce „Grand Press. Dziennikarskie hity 2005”. Rozmowa z sekretarką Marleny Dietrich znalazła się też w finale prestiżowej Nagrody im. Barbary N. Łopieńskiej 2006, rozmowy z Henryką Krzywonos – publikowana w miesięczniku „Zwierciadło” i Aliną Świdowską – publikowana w Wysokich Obcasach „Gazety Wyborczej” znalazły się w finale tej nagrody za 2010 rok, zaś rozmowy z Wandą Wiłkomirską i Julią Hartwig – publikowane w książce „Wolne” znalazły się w finale tej nagrody za 2012 rok. Laureat Wierzyczanki 2007, nagrody prezydenta Starogardu Gdańskiego w dziedzinie kultura. 19 kwietnia 2017, w 74. rocznicę wybuchu powstania w getcie warszawskim „Stowarzyszenie Żydów Kombatantów i Poszkodowanych w II Wojnie Światowej” przyznało mu na wniosek „Stowarzyszenia Dzieci Holocaustu” w Polsce i „Fundacji Shalom” medal honorowy „Powstanie w Getcie Warszawskim” za „kultywowanie pamięci o oporze i walce Żydów z faszyzmem niemieckim podczas II wojny światowej, zwalczanie przejawów dyskryminacji rasowej, ksenofobii i antysemityzmu oraz upowszechnianie wiedzy o kulturze i historii Żydów”. W „Gazecie Wyborczej” ma cykl „Teatr, Muzyka, Kino w Gazeta Cafe”, w którym prowadzi otwarte dla publiczności rozmowy z twórcami. Od początku cyklu byli to m. in, Emmanuelle Seigner, Václav Havel, Peter Weir, Andrzej Wajda, Jerzy Jarocki, Janusz Morgenstern, Krzysztof Warlikowski, Grzegorz Jarzyna, Mariusz Treliński, Agnieszka Holland, Jerzy Skolimowski, Janusz Gajos, Barbara Krafftówna, Andrzej Seweryn, Marian Kociniak, Krystyna Janda, Roman Gutek, Ryszard Bugajski, Jerzy Pilch, Iwan Wyrypajew, Marcin Wrona, Paweł Sala, Borys Lankosz, Agnieszka Glińska, Jerzy Stuhr, Robert Więckiewicz, Jean-Claude Carriere, Aleksandra Kurzak, Daniel Olbrychski, Wojciech Smarzowski, Agata Kulesza, Marcin Dorociński, Bogusław Linda, Władysław Pasikowski. W Teatrze Żydowskim prowadzi cykl spotkań „Bagaże kultury”, w którym brali udział m.in. Agnieszka Holland, Feliks Falk, Zofia Posmysz, Danuta Szaflarska, Józef Hen. Jest inicjatorem nagrody poetyckiej Dżonka im. Stachy Zawiszanki, przyznawanej corocznie w czasie krakowskich targów książki. Jest recenzentem magazynu „Nowe Książki”. Doświadczenia związane z wywiadem przekazywał studentom Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych UW, gdzie prowadził wykład „Kultura wywiadu”. Na tym samym wydziale prowadził też wykład monograficzny „Reportaż – polska literatura na eksport. Wystąpił w filmie dokumentalnym Michała Brauma „Między blogiem a prawdą”, w filmie fabularnym Macieja Kowalewskiego „Trzy siostry T”. Jest współautorem trzyodcinkowego dokumentu dla TVN „Polska Jasienicy”. W Starogardzie Gdańskim był bohaterem spotkania autorskiego przy okazji wydania jednej z pierwszych książek jego autorstwa „Rozum spokorniał”. Kolejne było spotkanie autorskie w Starogardzkim Centrum Kultury. Przy tej okazji Małgorzata Rożniatowska grała monodram Remigiusza Grzeli zatytułowany „Uwaga – złe psy!”. W 2015 r. Remigiusz Grzela po raz kolejny był bohaterem spotkania autorskiego w swoim rodzinnym mieście. Tym razem pretekstem było wydanie książki „Obecność. Rozmowy”. Od 2016 roku Remigiusz Grzela współpracuje ze starogardzkim czasopismem Verizane, gdzie publikuje swój stały felieton pt. „Widziałem”. W 2016 r. wspólnie z bohaterką książki jego autorstwa „Krafftówna w krainie czarów” Barbarą Krafftówną, promował tę publikację w Starogardzie Gdańskim. Ostatnio wydał książkę „Podwójne życie reporterki. Fallaci, Torańska”, która cieszy się olbrzymią popularnością.
