Przypominamy, że od 2020 roku w miastach położonych na terenie województwa pomorskiego, w tym w Starogardzie Gdańskim, obowiązuje Uchwała nr 309/XXIV/20 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 28 września 2020 roku w sprawie wprowadzenia na obszarze miast województwa pomorskiego, z wyłączeniem Gminy Miasta Sopotu, ograniczeń i zakazów w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw, czyli tzw. „uchwała antysmogowa dla miast”.
Czym właściwie jest uchwała antysmogowa?
Jest to akt prawa miejscowego, opracowywany przez zarząd województwa na podstawie art. 96 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska, który przyjmowany jest przez sejmik województwa w drodze uchwały. Uchwała antysmogowa wprowadza ograniczenia lub zakazy w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw, w celu zapobieżenia negatywnemu oddziaływaniu na zdrowie ludzi lub na środowisko. Odnosi się zatem do wprowadzenia ograniczeń lub zakazów w zakresie paliwa stosowanego do ogrzania budynku oraz użytkowanych instalacji centralnego ogrzewania lub instalacji ciepłej wody użytkowej.
Z jakich instalacji można korzystać?
W przypadku kotłów na paliwo stałe (węglowych, na biomasę) obowiązują ograniczenia ich użytkowania związane z klasą kotła, które zostały przedstawione w poniższej tabeli:
Klasa kotła i termin zakazu użytkowania kotła:
- Poniżej klasy 3 i bezklasowy – 1 września 2024 roku
- Klasa 3 i 4 – 1 września 2026 roku
- Klasa 5 – 1 lipca 2035 roku
Ponadto w przypadku zapewnienia przez operatora, po wejściu w życie uchwały antysmogowej, dostępnej sieci ciepłowniczej lub gazowej na terenie bezpośrednio przylegającym do działki, na której znajduje się kocioł na paliwo stałe spełniający wymogi ekoprojektu, kocioł ten może być eksploatowany przez okres nie dłuższy niż 15 lat od daty rozpoczęcia jego eksploatacji. Wynika to z okresu średniej żywotności tego typu kotłów, po upływie którego zauważono znaczny spadek ich wydajności oraz zwiększoną ilość cząstek stałych wydalanych do powietrza.
Dodatkowo od 1 września 2024 r. korzystanie z kominków, pieców czy kozy jest możliwe wyłącznie pod warunkiem, że urządzenia te odpowiadają normom dla instalacji na paliwo stałe spełniającym wymogi EKOPROJEKTU.
Należy pamiętać, że na terenach umożliwiających podłączenie nieruchomości do sieci ciepłowniczej lub sieci gazowej dopuszcza się okazjonalne spalanie biomasy stałej
w urządzeniach wydzielających ciepło, np. w kominkach, spełniających wymogi ekoprojektu pod warunkiem, że eksploatacja tych urządzeń nie powoduje uciążliwości, w tym zadymienia, na terenach sąsiadujących.
Czym nie można palić?
• mułami węglowymi i flotokoncentratami oraz mieszankami produkowanymi z ich wykorzystaniem,
• węglem brunatnym,
• mieszankami z wysokim udziałem węgla kamiennego o uziarnieniu 0-3 mm,
• paliwem zawierającym biomasę o wilgotności powyżej 20% (np. mokrym drewnem),
• paliwem stałym niesortowanym, nieposiadającym wymaganego świadectwa jakości.
Kto może kontrolować nieruchomość?
Podmiotami uprawnionymi do kontroli przestrzegania uchwały antysmogowej są:
• Prezydent Miasta
• Straż Miejska
• Policja
• Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego
• Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska
Jakie dokumenty są wymagane uchwałą antysmogową i mogą podlegać kontroli?
W przypadku kontroli należy okazać poniższe dokumenty:
1) dokumentację techniczną urządzenia,
2) instrukcję dla instalatorów i użytkowników,
3) dokument potwierdzający brak możliwości przyłączenia budynku do sieci ciepłowniczej lub gazowej,
4) kopię świadectwa jakości użytkowanego paliwa stałego,
5) dokumentację potwierdzającą datę oddania instalacji do eksploatacji.
Jakie kary przewiduje się za nieprzestrzeganie uchwały antysmogowej?
Osoby naruszające przepisy uchwały antysmogowej mogą zostać ukarane mandatem do 500 zł lub karą grzywy od 20 do 5000 zł.
Czym jest pył zawieszony i jaki ma wpływ na zdrowie?
Pył zawieszony (PM) to unoszące się w powietrzu drobne cząsteczki stałe albo krople cieczy. Są one jednym z głównych elementów smogu, a w ich skład wchodzą m. in.: dwutlenek siarki, tlenki azotu, amoniak czy lotne związki organiczne. Cząsteczki pyłów PM2,5 należą do mniejszej frakcji, których średnica nie przekracza 2,5 mikrometra (dla porównania ludzki włos ma średnicę 50-70 mikrometrów). Cząsteczki te wchłaniane są do organizmu człowieka w drogach oddechowych, a także przez skórę.
Smog stanowi podłoże dla wielu dolegliwości ze strony układu oddechowego, jest przyczyną przedwczesnych zgonów, wpływa na rozwój chorób układu krążenia, zwiększając ryzyko zawału serca czy udaru mózgu, zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia nowotworów, hamuje prawidłowy rozwój i zwiększa ryzyko wystąpienia chorób u dzieci, a także powoduje problemy na tle psychicznym i nerwowym.
Jakie powietrze mamy w Starogardzie Gdańskim?
W corocznej ocenie jakości powietrza w województwie pomorskim można zauważyć poprawę stanu jakości powietrza, a w najnowszym raporcie za 2024 rok, opublikowanym 29.04.2025 r. przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska, w całym województwie pomorskim, w tym w Starogardzie Gdańskim, nie zostały przekroczone dopuszczalne normy emisji cząstek stałych czy benzo(a)pirenu.
W Starogardzie Gdańskim poziom stężenia pyłów zawieszonych możemy monitorować poprzez stronę internetową: https://starogard.powietrze.sensorbox.pl/map, na której wyświetlane są odczyty z czujników zlokalizowanych na terenie miasta wraz z prognozą, a także na stronie https://panel.syngeos.pl/sensor/pm10.
Jakie są możliwości wsparcia właścicieli nieruchomości w działaniach na rzecz wymiany starych, nieefektywnych źródeł ciepła?
Mimo polepszającego się stanu jakości powietrza, w Starogardzie Gdańskim jest jeszcze sporo pieców oraz kotłów na paliwo stałe, które należy wymienić. Aby wesprzeć mieszkańców
w procesie wymiany źródeł ciepła i termomodernizacji budynków przy Wydziale Ochrony Środowiska Urzędu Miasta Starogard Gdański przy ul. Zblewskiej 18 (budynek Publicznej Szkoły Podstawowej nr 1) działa punkt konsultacyjno-informacyjny programu dofinansowań pn. „Czyste Powietrze”, który dedykowany jest dla właścicieli budynków jednorodzinnych. Gmina pełni również rolę operatora tego programu. Natomiast dofinansowanie dla właścicieli mieszkań w budynkach wielorodzinnych można uzyskać poprzez złożenie wniosku w ramach programu Ciepłe Mieszkanie. Uzupełnieniem dofinansowań może być także ulga termomodernizacyjna, którą można uzyskać przy rozliczeniu rocznego podatku dochodowego (PIT).
Czy są lub będą przeprowadzane kontrole?
Gmina przeprowadza kontrole przestrzegania uchwały antysmogowej. Obecnie kontrole prowadzone są w trybie interwencyjnym na skutek pisemnego lub telefonicznego zgłoszenia nieprawidłowości przez mieszkańców. Kontrole miejsc spalania paliw przeprowadza przede wszystkim Straż Miejska w Starogardzie Gdańskim, a także pracownik Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Miasta. Na ten moment nie stosujemy planu kontroli klasy użytkowanych pieców i kotłów na paliwo stałe, jednak nie wyklucza się, że w najbliższej przyszłości kontrole będą miały charakter planowy i kompleksowy.
Zdajemy sobie sprawę z tego, że wprowadzone regulacje prawne w postaci uchwały antysmogowej w wielu przypadkach wymagają poniesienia sporych nakładów finansowych, zarówno po stronie właścicieli prywatnych nieruchomości, jak i po stronie gminy. Również oferowana wysokość dofinansowań oraz zasady ich udzielania niejednokrotnie mogą okazać się niesatysfakcjonujące i sprawić, że trudno będzie udźwignąć koszty inwestycji związanej z ogrzewaniem, a często także z termomodernizacją budynków. Pamiętajmy jednak, że powietrze nie ma granic administracyjnych, dlatego wszyscy musimy je traktować jako nasze wspólne dobro i o nie zadbać, abyśmy mogli cieszyć się większym komfortem życia oraz lepszym zdrowiem.
