Budowa pomnika Józefa Piłsudskiego albo Józefa Hallera albo innego bohatera walki o niepodległość Polski to pomysł na trwałe upamiętnienie przez Starogard roku obchodów 100-lecia jej odzyskania. Pomnik miałby stanąć u zbiegu ulic Kolejowej i Alei Wojska Polskiego w 2020 roku, w rocznicę 100-lecia powrotu Starogardu do Macierzy. Jego budowę sfinansowałoby Miasto. Szacunkowy koszt to 100-500 tys. zł.
– Pomnik byłby godnym połączeniem i upamiętnieniem rocznic stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości i powrotu Starogardu do Macierzy. Jednocześnie wskazane przez nas miejsce dałoby Miastu możliwość organizowania wielu patriotycznych uroczystości w godnej oprawie – mówi prezydent Janusz Stankowiak.
Starogardzcy regionaliści chcą pomnika generała Hallera. To on w październiku 1919 roku został dowódcą Frontu Pomorskiego, którego zadaniem było pokojowe przejęcie Pomorza przyznanego Polsce na mocy Traktatu Wersalskiego. Przejmowanie kolejnych miast trwało od 18 stycznia do 10 lutego 1920 roku. Starogard został przyłączony do Macierzy 29 stycznia.
– Jeśli w Starogardzie, miałby pojawić się pomnik jakiegoś bohatera, którego celem byłoby upamiętnienie jego zasług dla wolnej Polski, w tym Starogardu, to moim zdaniem powinien to być Generał Broni Józef Haller. To jego „Błękitna Armia”, radośnie witana przez starogardzian w 1920 roku, przejęła miasto od administracji niemieckiej. Tym samym Starogard oficjalnie powrócił do odbudowującego się państwa polskiego – mówi Joachim Chojna z Regionalnej Grupy Popularyzatorów Mikrohistorii.
Ryszard Grądman – historyk z zawodu – dodaje: – Józef Haller był w naszym mieście kilkakrotnie z okazji ważnych wydarzeń. Pierwszy raz przybył tu 4 lutego 1920 roku, by udać się do Pucka, gdzie dokonał aktu zaślubin Polski z Morzem. Później bywał w Starogardzie w latach 1926 – 1935. Jego przyjazd do Starogardu 23 lipca 1931 roku urósł do rangi symbolu. Podczas ówczesnego Zjazdu Powstańców i Wojaków mieszkańcy Starogardu wyprzęgli bryczkę z koni i ponieśli ją z Generałem na ramionach od dworca PKP do ratusza. Był to akt hołdu, oddania i szacunku mieszkańców dla Hallera. W 1935 roku Generał był gościem festynu strzeleckiego w Starogardzie. Przyjeżdżał też tu na wakacje – wspomina dalej Ryszard Grądman.
Należy też podkreślić, że Józef Haller był jednym z pierwszych założycieli harcerstwa polskiego, a początki harcerstwa w Starogardzie wiążą się właśnie z powrotem miasta do Niepodległej Polski. Pierwsza drużyna skautów im. Tadeusza Kościuszki powstała wiosną 1921 roku. W dniu wybuchu II wojny światowej liczyła 150 harcerzy.
Jednak w świadomości wielu Polaków niekwestionowanym twórcą Niepodległego Państwa Polskiego jest Józef Piłsudski. Być może to jego wizerunek powinien symbolizować i upamiętnić rok obchodów 100 – lecia odzyskania przez Polskę niepodległości.
Czyj pomnik powinien stanąć na placu u zbiegu Alei Wojska Polskiego i ulicy Kolejowej? Który z bohaterów walki o wolność ojczyzny mógłby być w ten sposób uhonorowany? Czy w ogóle potrzebne i celowe jest stawianie w Starogardzie takiego postumentu? – to kilka z pytań, które znajdziecie Państwo w ankiecie, zaproponowanej już niedługo przez prezydenta miasta. Będzie to dla nas ważny głos w społecznej dyskusji nad celowością i sensem przedsięwzięcia.
– Ponieważ na czerwcowej sesji radni, zdejmując przygotowany projekt uchwały w tej sprawie, zauważyli, że temat rodzi wiele pytań, na które trzeba odpowiedzieć, zanim podejmie się decyzję, postanowiłem poddać ten pomysł pod konsultacje społeczne. Dzięki nim poznamy zdanie mieszkańców, organizacji pozarządowych oraz przedstawicieli środowisk historycznych, czy idea upamiętnienia w ten sposób ważnych wydarzeń dla Polski i Starogardu ma uzasadnienie – dodaje prezydent Janusz Stankowiak.
Konsultacje społeczne zostaną przeprowadzone pod koniec sierpnia. W tej chwili trwa procedura opracowania ankiety i sposobu jej przeprowadzenia.
Decyzję w sprawie budowy pomnika i jego bohatera podejmie Rada Miasta Starogardu Gdańskiego. Prezydent proponuje, aby pomnik stanął u zbiegu ulic Kolejowej i Wojska Polskiego. Koszt jego budowy szacuje się od 100-500 tyś. zł w zależnościom od wielkości i przyjętych rozwiązań. Jeśli przedsięwzięcie dojdzie do skutku na projekt pomnika zostanie ogłoszony konkurs, a na budowę przetarg. Planowany termin jego budowy to rok 2020.
