1 sierpnia obchodziliśmy 81. rocznicę wybuchu jednego z najważniejszych i najbardziej tragicznych wydarzeń w historii Polski XX wieku Powstania Warszawskiego. Punktualnie o godz. 17:00, w symboliczną „Godzinę W” w naszym mieście zawyły syreny. Mieszkańcy wspólnie z harcerzami z Hufca ZHP Starogard Gdański, a także władzami miasta oddali hołd Powstańcom Warszawskim i wszystkim ofiarom walk o wolność stolicy.
W imieniu Prezydenta Miasta Starogard Gdański Janusza Stankowiaka przy Pomniku Poległych i Zamordowanych Harcerzy kwiaty złożył i znicz zapalił Zastępca Prezydenta Miasta ds. Techniczno-Inwestycyjnych Tadeusz Błędzki. Towarzyszyła mu Przewodnicząca Rady Miasta Starogard Gdański Anna Benert.
Na pamiątkę sierpniowych wydarzeń zgromadzeni zaśpiewali powstańcze pieśni. Wspominaliśmy także postać dh Zygmunta Bączkowskiego, harcerza 20 Pomorskiej Drużyny Harcerzy (1 Starogardzkiej) im Tadeusza Kościuszki, który zginął w Powstaniu Warszawskim 21 sierpnia 1944 r. w wieku 23 lat.
Dh Zygmunt Bączkowski urodził się 6 sierpnia 1921 r. w rodzinie gorzelnianego Władysława i Rozalii z domu Lange. Przed wojną był uczniem gimnazjum starogardzkiego. W nocy 10 stycznia 1940 r. podczas nocnej obławy Niemcy aresztują matkę, ojca i siostrę Irkę, Zygmunt ucieka i dociera na ul. Kościuszki 96 do ciotki Heleny Lanżanki i dziadka. Przez kolejne dni przemieszkuje u krewnych lub u rodziców kolegów harcerzy. Zimą tego roku na rowerze dociera do Zelgoszczy do domu rodziców kolegi z Gimnazjum Pawła Wyczyńskiego, gdzie mieszka przez pół roku. Tam 29 czerwca 1941 roku wraz z Izydorem Genczą, Pawłem Wyczyńskim powołują konspiracyjną organizację Związek Jaszczurczy która dla odróżnienia od innej o tej samej nazwie przyjęła miano „Jaszczurka”. Rozbudowę organizacji zahamowała w marcu 1942 roku akcja przymusowego wpisywania Polaków z Pomorza na III listę narodowości niemieckiej tzw. Volkslistę i zaciągu młodzieży do Wermachtu, co powoduje, że Zygmunt z grupą kolegów podejmuje decyzję o przedarciu się do Warszawy. Dh Zygmunt opuszcza Starogard 15 maja 1942 r. najpierw zamieszkał w Laskach gdzie otrzymuje pracę w Zakładzie dla Ociemniałych. Prawdopodobnie w Laskach nawiązuje współpracę z ruchem oporu (wg niektórych źródeł był członkiem Szarych Szeregów, uczestniczył w działaniach Grup Szturmowych i szkolił się w szkole Podchorążych „Agrikola”). Jesienią 1942 r. przeszedł szkolenie wojskowe w Laskach i uczestniczył w akcjach sabotażowych w Młocinach i Zaborowie oraz zbrojnych w plutonie egzekucyjnym w Radiowie, Izabelinie i Warszawie. Od jesieni 1943 r. działa w Warszawie, gdzie prawdopodobnie bierze udział w szkoleniu podoficerskim. W AK w stopniu kaprala pod pseudonimem Zyga.
W Powstaniu Warszawskim walczył w zgrupowaniu Chrobry II w kompanii dowodzonej przez por. Zbigniewa Bryma ps. Zdunin. Podczas akcji 13 sierpnia na Dom Turysty, włączony jako ochotnik do patrolu por. Janosika zdobywa „pepeszę”. W następnych dniach uczestniczył w zdobyciu magazynów firmy Hartwig przy ul. Towarowej. W nocy z 20 na 21 sierpnia powstańcza placówka Handke znalazła się pod zmasowanym ogniem brygady RONA. Po całodziennej zwycięskiej dla powstańców walce okupionej jednak dużymi stratami, Zyga zaryzykował wypad w celu zdobycia broni. Dostał się pod silny ostrzał ckm., odcinający mu odwrót.
Poległ 21 sierpnia i został pochowany przy ul. Srebrnej 10. Po wojnie zwłoki ekshumowano i pochowano na cmentarzu na Woli.
Wspomnienie o dh Zygmuncie Bączkowskim na podstawie publikacji Ryszarda Szwocha „Słownik biograficzny Kociewia” i opracowania dr. Józefa Milewskiego „Harcerze Starogardzcy 1939-1945″.
Fot. Edyta Lichy
